Bài viết “Vì sao chọn ngày 09/11 là Ngày Pháp luật Việt Nam?” giúp bạn hiểu rõ nguồn gốc, ý nghĩa và mục đích của việc chọn ngày 09/11 – ngày Quốc hội thông qua Hiến pháp năm 1946, bản Hiến pháp đầu tiên của nước ta. Cùng tìm hiểu vì sao ngày này được tôn vinh là Ngày Pháp luật Việt Nam, biểu tượng cho tinh thần thượng tôn Hiến pháp, sống và làm việc theo pháp luật, góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Ngày 09/11 được chọn là Ngày Pháp luật Việt Nam bởi đây là ngày bản Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được thông qua vào năm 1946 – bản Hiến pháp mở đầu cho kỷ nguyên lập hiến, đặt nền móng cho việc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân.
Hiến pháp năm 1946 là kết tinh của trí tuệ, ý chí và khát vọng độc lập, tự do, dân chủ của dân tộc Việt Nam sau Cách mạng Tháng Tám. Việc chọn ngày 09/11 – ngày bản Hiến pháp đầu tiên ra đời – mang ý nghĩa thiêng liêng, thể hiện lòng tôn kính đối với văn bản pháp lý cao nhất của quốc gia, đồng thời khẳng định vai trò của Hiến pháp và pháp luật trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Ngày 09/11 vì thế không chỉ là một mốc lịch sử, mà còn là biểu tượng của tinh thần thượng tôn pháp luật, của khát vọng xây dựng một xã hội dân chủ, công bằng, văn minh – nơi mọi người đều sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật.
Việc xác lập Ngày Pháp luật Việt Nam được quy định rõ ràng trong hệ thống văn bản pháp luật của Nhà nước. Cụ thể:
“Ngày 09 tháng 11 hằng năm là Ngày Pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.”
Như vậy, Ngày Pháp luật Việt Nam có đầy đủ cơ sở pháp lý vững chắc, được luật hóa rõ ràng, thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước đối với công tác xây dựng, tuyên truyền, giáo dục pháp luật – một yếu tố nền tảng để xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.
Ngày Pháp luật Việt Nam 09/11 mang nhiều ý nghĩa sâu sắc về chính trị, pháp lý và xã hội.
Trước hết, đây là ngày hội toàn dân tôn vinh Hiến pháp và pháp luật, khẳng định vai trò tối thượng của pháp luật trong đời sống xã hội. Việc tổ chức Ngày Pháp luật hằng năm giúp nâng cao ý thức “sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật” trong toàn dân, hướng đến xây dựng một xã hội kỷ cương, công bằng và văn minh.
Thứ hai, Ngày Pháp luật còn là dịp để các cơ quan, tổ chức, đoàn thể, trường học và doanh nghiệp rà soát, đánh giá công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trong năm; đồng thời phát động các phong trào, hoạt động sáng tạo, thiết thực nhằm lan tỏa văn hóa pháp luật đến mọi tầng lớp nhân dân.
Thứ ba, đối với mỗi cá nhân, Ngày Pháp luật là cơ hội để tự nhìn lại nhận thức và hành vi pháp lý của bản thân, qua đó củng cố niềm tin vào công lý, ý thức tôn trọng pháp luật, hình thành nếp sống văn minh, trật tự trong cộng đồng.
Cuối cùng, Ngày Pháp luật Việt Nam còn góp phần thể hiện hình ảnh một Nhà nước pháp quyền hiện đại, tôn trọng quyền con người, quyền công dân, phù hợp với xu thế phát triển của thế giới và tiến trình hội nhập quốc tế của đất nước ta.
Việc tổ chức Ngày Pháp luật Việt Nam 09/11 hướng đến những mục tiêu cơ bản sau:
Tóm lại, Ngày Pháp luật Việt Nam 09/11 không chỉ mang ý nghĩa tôn vinh Hiến pháp, pháp luật và Nhà nước pháp quyền, mà còn là dịp quan trọng để khẳng định vai trò của pháp luật trong đời sống, đồng thời khơi dậy tinh thần trách nhiệm, ý thức tự giác chấp hành pháp luật của mọi tầng lớp nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ – những người sẽ góp phần quyết định tương lai đất nước.
(6).png)
Để Ngày Pháp luật Việt Nam 09/11 thực sự đi vào đời sống xã hội, hằng năm, các bộ, ngành, địa phương, cơ quan, tổ chức và trường học đều tổ chức nhiều hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật đa dạng, sáng tạo và thiết thực. Những hoạt động này không chỉ nâng cao hiểu biết của người dân về pháp luật mà còn khơi dậy tinh thần thượng tôn pháp luật trong toàn xã hội.
Đây là nội dung trọng tâm và thường xuyên nhất trong dịp 09/11. Các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị – xã hội, đoàn thể nhân dân thường tổ chức các buổi tuyên truyền trực tiếp, diễn đàn pháp luật, toạ đàm chuyên đề, hoặc triển lãm ảnh, tài liệu về lịch sử lập hiến, hệ thống pháp luật Việt Nam.
Bên cạnh đó, các hình thức tuyên truyền hiện đại như video clip, infographic, talkshow, mạng xã hội, báo điện tử… cũng được sử dụng rộng rãi để giúp thông tin pháp luật trở nên gần gũi, dễ hiểu và dễ nhớ hơn đối với người dân, nhất là giới trẻ.
Hằng năm, Bộ Tư pháp, các sở ban ngành và trường học trên cả nước đều phát động cuộc thi tìm hiểu pháp luật với nhiều hình thức như trắc nghiệm trực tuyến, viết bài cảm nhận, sân khấu hóa tiểu phẩm pháp luật, hoặc cuộc thi “Tìm hiểu Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”.
Các cuộc thi này thu hút đông đảo cán bộ, công chức, viên chức, đoàn viên, sinh viên, học sinh tham gia, qua đó góp phần lan tỏa kiến thức pháp lý và hình thành kỹ năng vận dụng pháp luật trong thực tiễn đời sống.
Trong môi trường giáo dục, Ngày Pháp luật 09/11 được xem là ngày hội pháp luật của học sinh, sinh viên. Nhiều trường học tổ chức lễ mít tinh, hội thi, sinh hoạt chủ điểm, thi vẽ tranh, sáng tác khẩu hiệu, hoặc diễn kịch tuyên truyền pháp luật.
Các buổi ngoại khóa “Học sinh với pháp luật”, “Pháp luật và cuộc sống” hay “Phòng chống bạo lực học đường, an toàn giao thông” giúp học sinh hiểu được quyền, nghĩa vụ của mình và hình thành nếp sống, thói quen tôn trọng kỷ luật.
Tại các địa phương, cơ quan, doanh nghiệp, nhiều hình thức hưởng ứng Ngày Pháp luật cũng được triển khai như:
Những hoạt động này không chỉ tạo không khí sôi nổi, phấn khởi trong cộng đồng mà còn giúp nâng cao nhận thức pháp luật, củng cố niềm tin của người dân vào pháp luật và công lý.
Các hoạt động hưởng ứng Ngày Pháp luật không chỉ mang tính tuyên truyền mà còn có giá trị giáo dục, bồi dưỡng đạo đức, trách nhiệm và năng lực pháp lý cho mỗi công dân.
Chúng góp phần hình thành “văn hóa pháp luật” – một yếu tố cốt lõi trong xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, nơi mọi người đều hiểu, tôn trọng và tự giác tuân thủ pháp luật. Khi mỗi người đều hành động vì pháp luật, xã hội sẽ trở nên trật tự, công bằng và văn minh hơn.
Theo quy định hiện hành, Ngày Pháp luật Việt Nam 09/11 không phải là ngày nghỉ lễ, nghỉ làm việc có hưởng lương. Đây là ngày kỷ niệm, ngày tuyên truyền giáo dục pháp luật được tổ chức hằng năm nhằm nâng cao ý thức pháp luật trong toàn dân, chứ không nằm trong danh mục ngày nghỉ lễ, tết theo Bộ luật Lao động năm 2019.
Cụ thể, Điều 112 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định người lao động được nghỉ làm việc, hưởng nguyên lương trong các ngày lễ, tết như:
Như vậy, dù Ngày Pháp luật 09/11 có ý nghĩa chính trị – pháp lý rất lớn, nhưng không phải là ngày nghỉ lễ chính thức theo quy định của pháp luật lao động.
Tuy nhiên, vào dịp này, các cơ quan, tổ chức, trường học, doanh nghiệp… thường tổ chức lễ mít tinh, hội thảo, sinh hoạt chuyên đề, hoặc cuộc thi tuyên truyền pháp luật. Những hoạt động đó được triển khai trong giờ hành chính hoặc ngoài giờ học, làm việc, tùy điều kiện cụ thể của từng đơn vị, nhằm lan tỏa tinh thần thượng tôn pháp luật, khuyến khích mọi người dân chủ động học tập và làm theo pháp luật.
Tóm lại, Ngày Pháp luật Việt Nam 09/11 không phải là ngày nghỉ, nhưng là một ngày đặc biệt về ý nghĩa – ngày để toàn dân hướng về pháp luật, khơi dậy ý thức công dân, góp phần xây dựng một xã hội “kỷ cương – công bằng – dân chủ – văn minh”.