Trong quá trình phát triển hạ tầng và nền kinh tế, công trình xây dựng đóng một vai trò then chốt, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống hàng ngày của chúng ta. Công trình xây dựng không chỉ tạo nên những không gian sống và làm việc tiện nghi mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững của xã hội. Vậy công trình xây dựng là gì? Tại sao nó lại quan trọng đến vậy?
Công trình xây dựng là các sản phẩm do con người tạo ra, bao gồm mọi hạng mục và kết cấu kỹ thuật được xây dựng với mục đích phục vụ nhu cầu sinh hoạt, làm việc, sản xuất, và các hoạt động xã hội. Những công trình này có thể bao gồm nhà ở, cầu đường, nhà máy, đập thủy lợi, trường học, bệnh viện, trung tâm thương mại, và nhiều hạng mục khác, góp phần xây dựng cơ sở hạ tầng và cải thiện đời sống xã hội.
Công trình xây dựng được phân thành nhiều loại, như công trình dân dụng, công nghiệp, giao thông, hạ tầng kỹ thuật và công trình nông nghiệp, phát triển nông thôn.
Hiện nay, công trình xây dựng được chia thành nhiều loại hình khác nhau dựa trên mục đích sử dụng, quy mô và tính chất. Dưới đây là những loại hình chính:
Công trình xây dựng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong sự phát triển kinh tế, xã hội và môi trường của một quốc gia. Dưới đây là một số vai trò chính của công trình xây dựng:
– Công trình xây dựng, bao gồm đường giao thông, cầu cống, hệ thống cấp nước, và điện, tạo ra cơ sở hạ tầng cần thiết cho các hoạt động kinh tế và sinh hoạt hàng ngày của người dân. Chúng giúp kết nối các khu vực, tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển hàng hóa và di chuyển của người dân.
– Các công trình xây dựng góp phần tạo ra việc làm, tăng thu nhập cho người lao động, và tạo động lực cho sự phát triển của các ngành kinh tế khác. Đầu tư vào xây dựng không chỉ tạo ra giá trị ngay lập tức mà còn thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững trong tương lai.
– Công trình xây dựng, như nhà ở, trường học, bệnh viện, và công viên, tạo ra môi trường sống tốt hơn cho người dân. Chúng giúp cải thiện điều kiện sống, nâng cao sức khỏe và giáo dục, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống của cộng đồng.
– Các công trình xây dựng hiện đại thường tích hợp các giải pháp bền vững nhằm bảo vệ môi trường, như sử dụng năng lượng tái tạo, quản lý nước mưa, và thiết kế không gian xanh. Điều này giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.
– Một số công trình xây dựng, như công trình quốc phòng, hệ thống giao thông và liên lạc, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ an ninh quốc gia và duy trì trật tự xã hội. Chúng giúp tạo ra một môi trường an toàn cho người dân và bảo vệ lãnh thổ.
– Ngành xây dựng thường xuyên áp dụng các công nghệ mới và sáng tạo trong thiết kế và thi công. Điều này không chỉ nâng cao hiệu suất công trình mà còn tạo ra cơ hội cho sự phát triển công nghệ và cải tiến quy trình sản xuất.
– Các công trình xây dựng, như di sản văn hóa, đền chùa, và các công trình kiến trúc đặc trưng, góp phần tạo nên bản sắc văn hóa của một quốc gia. Chúng không chỉ là biểu tượng của sự phát triển mà còn là nơi gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa lịch sử.
Phân cấp công trình xây dựng là một quy định quan trọng trong ngành xây dựng, giúp phân loại và quản lý các công trình dựa trên thời hạn sử dụng, quy mô, và tính chất công trình. Dưới đây là các cấp công trình xây dựng theo quy định hiện hành:
– Thời hạn sử dụng: Trên 100 năm.
– Đặc điểm: Đây là các công trình có giá trị lịch sử, văn hóa hoặc có ý nghĩa chiến lược đặc biệt, cần được bảo trì và quản lý nghiêm ngặt.
– Thời hạn sử dụng: Trên 100 năm.
– Đặc điểm: Công trình cấp I thường có quy mô lớn và được xây dựng với tiêu chuẩn cao về chất lượng và tính năng kỹ thuật. Chúng có ảnh hưởng lớn đến an ninh và phát triển kinh tế.
– Thời hạn sử dụng: Từ 50 đến 100 năm.
– Đặc điểm: Các công trình này có quy mô vừa và đóng vai trò quan trọng trong việc phục vụ nhu cầu của cộng đồng, như trường học, bệnh viện, và cơ sở hạ tầng giao thông.
– Thời hạn sử dụng: Từ 20 đến dưới 50 năm.
– Đặc điểm: Đây là những công trình có quy mô nhỏ hơn, thường được sử dụng cho các mục đích không quá phức tạp, như nhà ở, văn phòng làm việc.
– Thời hạn sử dụng: Dưới 20 năm.
– Đặc điểm: Công trình cấp IV thường có quy mô nhỏ nhất và thường được xây dựng với thời gian sử dụng ngắn, như nhà tạm, kho chứa hàng hóa hoặc các công trình phục vụ tạm thời.
Việc phân cấp công trình xây dựng không chỉ giúp quản lý hiệu quả mà còn đảm bảo chất lượng và an toàn cho các công trình trong quá trình xây dựng và sử dụng. Mỗi cấp công trình sẽ có những quy định riêng về thiết kế, thi công và bảo trì, từ đó góp phần nâng cao chất lượng công trình và bảo vệ lợi ích của người sử dụng.
Căn cứ tại Điều 111 Luật Xây dựng 2014, việc thi công công trình xây dựng phải đảm bảo các yêu cầu sau đây:
1) Tuân thủ thiết kế xây dựng được duyệt, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật áp dụng cho công trình, quy định của pháp luật về sử dụng vật liệu xây dựng; bảo đảm an toàn chịu lực, an toàn trong sử dụng, mỹ quan, bảo vệ môi trường, phòng, chống cháy, nổ và điều kiện an toàn khác theo quy định của pháp luật.
2) Bảo đảm an toàn cho công trình xây dựng, người, thiết bị thi công, công trình ngầm và các công trình liền kề; có biện pháp cần thiết hạn chế thiệt hại về người và tài sản khi xảy ra sự cố gây mất an toàn trong quá trình thi công xây dựng.
3) Thực hiện các biện pháp kỹ thuật an toàn riêng đối với những hạng mục công trình, công việc có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động, phòng, chống cháy, nổ.
4) Sử dụng vật tư, vật liệu đúng chủng loại quy cách, số lượng theo yêu cầu của thiết kế xây dựng, bảo đảm tiết kiệm trong quá trình thi công xây dựng.
5) Thực hiện kiểm tra, giám sát và nghiệm thu công việc xây dựng, giai đoạn chuyển bước thi công quan trọng khi cần thiết, nghiệm thu hạng mục công trình, công trình xây dựng hoàn thành để đưa vào khai thác, sử dụng.
6) Nhà thầu thi công xây dựng công trình phải có đủ điều kiện năng lực phù hợp với loại, cấp công trình và công việc xây dựng.
Theo quy định tại Điều 89 Luật Xây dựng 2014, được sửa đổi, bổ sung tại khoản 30 Điều 1 Luật Xây dựng sửa đổi 2020, các trường hợp được miễn xin cấp phép xây dựng bao gồm:
– Công trình xây dựng tạm phục vụ cho việc thi công công trình chính:
– Công trình sửa chữa, cải tạo không làm thay đổi kiến trúc và không ảnh hưởng đến an toàn của công trình:
– Công trình thuộc dự án đầu tư công đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt:
– Công trình thuộc danh mục được miễn giấy phép xây dựng theo quy định của Chính phủ:
– Công trình xây dựng không có tính chất cố định:
– Công trình xây dựng phục vụ quốc phòng, an ninh:
– Công trình phục vụ cho sản xuất nông nghiệp:
– Công trình thuộc quyền sở hữu của tổ chức, cá nhân xây dựng trên đất của mình, trong giới hạn đất được cấp phép sử dụng:
